Ο Μερακλής

σκέψεις πάνω σ΄ένα στίχο

"ο μερακλής ο άνθρωπος πονεί μα δε το λέει"

Ένας εύκολος και αβίαστος ορισμός για τον μερακλή θα μπορούσε να ήταν, ο άνθρωπος που καταθέτει τη ψυχή του σ΄οτιδήποτε κάνει. Λέει όμως ελάχιστα.

Πιστεύω πως ότι κάνουμε, το κάνουμε πρώτιστα για τον εαυτό μας. Ακόμα κι όταν αγαπάμε. Παράξενο ακούγεται ίσως. Όταν αγαπάμε ανθίζουμε, θέλουμε να δώσουμε για να ολοκληρωθούμε, να γίνουμε ένα. Σα τις ανδρόγυνες φούσκες που περίγραφε ο Πλάτων. 

Το πρόβλημα αρχίζει όταν δίνουμε με μεράκι και δε παίρνουμε, είτε γιατί το άλλο άτομο δε θέλει να δώσει, είτε γιατί δε ξέρει να δώσει.

Αν δε θέλει, ας τ΄αφήσουμε. Είναι άλλη κουβέντα. Αν θέλει, αλλά δε ξέρει; Γιατί για να δώσει κανείς πρέπει, όχι μόνο να έχει, αλλά και και να ξέρει πως. Και για να ξέρει πως, πρέπει να γνωρίζει πως μπαίνουμε στη θέση του άλλου, κι αυτό απαιτεί φαντασία.

Τί κάνει λοιπόν κανείς όταν δίνει και δε παίρνει; Εντάξει, ικανοποιεί τη δική του ψυχή, όπως είπαμε. Φτάνει όμως αυτό; Εμ, δε φτάνει. Η υπομονή, δηλαδή η ελπίδα ότι θ΄αλλάξει η κατάσταση, κάποτε τελειώνει.

Το μεράκι, όχι με την έννοια της στενοχώριας, γιατί σημαίνει κι αυτό στο Ρεμπέτικο, είναι σα μιά γλάστρα καταδική, μ΄ένα φυτό που ανθίζει. Τα φυτά ανθίζουν για το δικούς τους λόγους. Εμείς τα βλέπουμε και χαιρόμαστε.

Γιατί άραγε δε το λέει ότι πονεί ο μερακλής ο άνθρωπος, όπως λέει ο στίχος;

Αυτός ο στίχος είναι παλιός και υποδηλώνει πόνο. Κρύβει το "και ποιός θα σε καταλάβει; Ποιός θα σε πονέσει;". Είναι λιγάκι παράξενο γιατί, υποτίθεται, οι άνθρωποι είχαν πιό ζεστές καρδιές τότε. Κι όμως...

Σ΄ένα άλλο τραγούδι το θέμα αναπτύσσεται κάπως πιό διεξοδικά

Στο "Σε ποιόν το ντέρτι μου να πω" (1940) του ξεχασμένου συνθέτη Δ. Κάνουλα και στίχους του Στράτου Παγιουμτζή που το τραγουδάει συγκλονιστικά.

Οι λέξεις πόνος, ντέρτι και μεράκι σ΄αυτό το τραγούδι είναι συνώνυμες.

Μοιάζει πολύ σύγχρονο το περιεχόμενο των στίχων; Γιατί, ότι και να λέμε, ότι και να δώσεις, ελάχιστοι είναι αυτοί που θα το εκτιμήσουν, θα το θυμούνται, θα καταλάβουν και, στη πιό σπάνια περίπτωση, θ΄ανταποδώσουν. Δε μιλάμε βέβαια γι "ανταλλαγές υπηρεσιών". Σ΄αυτό είμαστε άσσοι...

Επειδή έτζι είναι τα πράγματα, το παρακάτω βαλκανικό ανέκδοτο, στη συμβολική του προέκτασή του, λέει πολλά...

- Τί είναι όταν δεις φως μέσα σ΄ένα τούνελ;

-Ένα άλλο τρένο που έρχεται με φώτα ανοιχτά...

Δηλαδή, μην ελπίζεις.

Πώς ζει κανείς μέσα σ΄ένα κόσμο που το μεράκι έχει πάρει δρόμο;

ο σώζων εαυτόν, σωθήτω...