Για μιά Νέα Γλώσσα

ή

η ανάγκη να πεταχτεί ένα μωρό στον αέρα...

Νέα Γλώσσα, συμβολικά μιλώντας, μπορεί να παραχθεί κάποια στιγμή που διάφορες συγκυρίες κάνουν τους ανθρώπους και το χρόνο να κοντοσταθούν, έστω και κάποια δέκατα του δευτερολέπτου. Κάποιος φρέσκος αέρας σηκώνεται, κάποιες διεργασίες γίνονται στο μυαλό ενός ή πολλών και η επόμενη στιγμή είναι διαφορετική. Ένα βρέφος τινάζεται στον αέρα και παίρνει το δρόμο του.

Οι συγκυρίες είναι συνήθως κοινωνικο-πολιτικές ή και αυστηρά προσωπικές.

Μερικά τυχαία παραδείγματα ”Νέας Γλώσσας”:

*  η γενναία και μεγαλοφυής κίνηση του Αλέξανδρου να συντρίψει το Γόρδειο Δεσμό με μιά σπαθιά,

*  η σχεδόν επαναστατική κίνηση της τραγουδίστριας Louise Veronica Ciccone, να υιοθετήσει το όνομα της μητέρας της που λεγόταν Madonna, σα καλλιτεχνικό της ψευδώνυμο,

*  o Μάρκος Βαμβακάρης που, χωρίς να το καταλάβει, εισήγαγε μιά νέα

γλώσσα σ΄αυτό που ονομάζουμε Ρεμπέτικο,

*  το λαϊκό, και γι αυτό τολμηρό, κορίτσι Βούλα Πατουλίδου που, επίσης χωρίς να το καταλάβει, χρησιμοποιώντας το ”για την Ελλάδα, ρε γαμότο” πάνω στο πάλκο Ολυμπιακών αγώνων, έκανε ένα καθρέφτη υποκρισίας να σπάσει και να περάσει μιά καθημερινή φράση στο γραπτό λόγο,

*  το μινιμαλιστικό ρεύμα στη μουσική με κύριους εκπρόσωπους τους Terry Riley, Steve Reich, Philip Glass,

*  το πολλαπλώς χλευασθέν φιλμ ”300” του   Zack Snyder. Εμείς χλευάσαμε, το φιλμ έκανε τα λεφτά του σπάζοντας ρεκόρ και, επιπλέον, άνοιξε δρόμους για μιά νέα αντιμετώπιση στα computer games και στον κινηματογράφο μαζικής ψυχαγωγίας. Εμείς μείναμε με τη μπετούγια στο χέρι, κοροϊδεύοντας και ποτέ αντιπροτείνοντας.

*  η Ρωσσίδα ποιήτρια Anna Achmatova με το ποίημα της ”Η γυναίκα του Λοτ”. Το όνομα αυτής της γυναίκας, ως γνωστό, δε διασώθηκε... Η γυναίκα του Λοτ τόλμησε να παραβεί την εντολή του θεού, να γυρίσει και να κοιτάξει τα φλεγόμενα Σόδομα και γι αυτό, μεταβλήθηκε σε στήλη άλατος. Η Anna Achmatova, εγκαινιάζοντας μιά γυναικεία γλώσσα που επανεξετάζει κριτικά τις ανδροκρατικές παραδόσεις, της δίνει δίκιο.

Για να ξεκινήσει μιά Νέα Γλώσσα πρέπει να συναινέσουν κι άλλοι. Στην Ελλάδα αυτό είναι δύσκολο κι οι λόγοι πολλοί. Έλλειψη επιχειρηματικής τόλμης, έλλειψη φαντασίας (επακόλουθο της πολύ κακής και παλιομοδίτικης παιδείας). Μετά, έρχονται τα άλλα κακά και σκοτεινά συμπλέγματα Η ζήλεια, ”γιατί σκέφτηκες εσύ κάτι που θα μπορούσα να τό΄χω σκεφτεί εγώ πρώτος;” Η κακή χρήση εξουσίας, ”δε σε προβάλλουμε γιατί δεν είσαι δικός μας, ακόμα κι αν κερδίζαμε από σένα”(…)

Πολύ συχνά, ίσως και καθημερινά, ψήγματα Νέας Γλώσσας, με μορφή λόγου, προτάσεων, ήχου, εικόνας, χειρονομιών κλπ., προκύπτουν γύρω μας, δε γίνονται όμως αντιληπτά ή προσπερνιούνται εξαιτίας ΚΑΙ των παραπάνω αιτιών.

Για να γίνει διακριτή και να προκόψει μιά Νέα Γλώσσα, ή να εξελιχθεί ένα ψήγμα της, προύποθέτει μιά κοινωνία χωρίς τοίχους στ΄αυτιά της και ανοιχτή σε νέες ιδέες, ακόμα κι αν είναι αλλοτριωμένη. Σε μιά κοινωνία όμως που κανείς δεν εμπιστεύεται κανέναν, όλοι μαλλώνουν με όλους, επικρατεί η γκρίνια, μιά κοινωνία που αυτοϊκανποιείται και λατρεύει τυφλά το παρελθόν της, οι πιθανότητες γέννησης και αποδοχής μιάς Νέας γλώσσας ελαχιστοποιούνται.

Τέλος,

δυό λόγια για το Ρεμπέτικο.

Για να μη πολυλογήσω άλλο, θα δώσω δυό παραδείγματα.

Αν μιά βραδινή ραδιοφωνική εκπομπή για το Ρεμπέτικο χρησιμοποιήσει ένα τίτλο σα ”το Ζέπελιν της Νύχτας” αντί για χιλιοτριμένους τίτλους όπως, ”Λαϊκά Μονοπάτια”, ακόμα και μιά τόσο μικρή και επιδερμική λεπτομέρεια είναι ένα βήμα προς την κατεύθυνση μιάς Νέας γλώσσας.

Απ΄τη στιγμή που θα βάλουμε στο ντουλάπι τη συνεχώς αναφερόμενη διάλεξη που έδωσε ο Χατζηδάκης το 1949 για το Ρεμπέτικο και παύσουμε να προσκυνάμε τα διατηρημένα στη ναφθαλίνη ρηθέντα, ”Ο Τσιτσάνης είναι ο Μπαχ της Ελλάδας”,  ”Ο Τσιτσάνης μας θυμίζει ότι έχουμε πολιτισμό” κι άλλα τέτοια φασουλοειδή, ακόμα κι αυτό θα είναι ένα σιωπηλό βήμα προς την κατεύθυνση μιάς Νέας Γλώσσας.