η Σοφίτσα Αμπατζή - ΚαρίβαληΗ αδελφή σου, η Σοφία, έχει πει κάποια στιγμή με πίκρα: "πηγαίναμε στις επαρχίες. Δουλέψαμε και με τη Ρίτα μαζί, στα Βασιλικά της Χαλκίδας. Μιά δουλιά, σαν αδελφές πήραμε. Δεν ξαναδουλέψαμε μαζί. Και τον δίσκο μου όταν άκουσε δεν ξαναδούλεψε μαζί μου. Φοβήθηκε. Δόξα τω Θεώ. Όλα εδώ μένουν. Τίποτα δεν παίρνει ο άνθρωπος μαζί του".
Δε παραξενεύτηκα όταν το διάβασα. Είχα φανταστεί πως μπορεί να υπήρχαν αντιζηλίες μεταξύ σας, είναι ανθρώπινο. Αυτό το "φοβήθηκες" που είπε η αδερφή σου, δε ξέρω πόσο αληθινό μπορεί να είναι. Δε θα με παραξένευε κι αν ήταν. Ξέρω πως όλοι οι άνθρωποι μπερδεύονται όταν πέφτουν πάνω τους πολλά φώτα. Η Ρόζα Εσκενάζι είχε πει, χαμογελώντας με νόημα, ότι ζηλευόσασταν μεταξύ σας. Μπορεί η αδερφή σου να το είπε γιά να τονώσει τη δική της περηφάνεια, να είχε παράπονα από σένα γιά έλλειψη βοήθειας και γιά το μεγάλο κομμάτι της πίτας που πήρες. Η φωνή της Σοφίας ήταν πολύ καλή, αλλά η ζωή δε δίνει τα ίδια δώρα σ΄όλους τους ανθρώπους. Έτσι είναι.
Λένε πως ο κόσμος συζητούσε γιά το ποιά είχε καλύτερη φωνή, η Ρόζα ή εσύ. Πιστεύω πως ήταν ένα πλαστό δίλημμα. Γιά το μη εξοικειωμένο αυτί οι φωνές σας μοιάζαν σε κάποια τραγούδια κάπως, ή αρκετά. Δεν είναι παράξενο πού, κύρια εσύ και σε δευτερεύοντα βαθμό η Ρόζα, "σταμπάρατε" τα τραγούδια, αμολώντας τον αυτοχαιρετισμό. Είχατε όμως τελείως διαφορετικές φωνές. Της Ρόζας ήταν απόλυτα έξοχη και μ' αυτή πορευόταν. Ήταν κάπου αλλού η Ρόζα. Ευέλικτη αλλά και χωμένη βαθιά στην ανατολίτικη μουσική. Ήταν και σκληρό καρύδι. Κρατήθηκε, φωνητικά, ζωντανή ως αργά. Το 1954 τραγουδούσε ακόμα και η φωνή της έλαμπε. Η Ρόζα ήταν ένα μνημείο, ένα ανεπανάληπτο μνημείο. Ήταν και η περίπτωση της γυναίκας που δημιουργούσε ηλεκτρικές εκκενώσεις γύρω της. Αυτό πρέπει να λειτούργησε προς όφελός της, στο να πάρει επιπλέον τραγούδια. Εκφράστηκε με προσοχή γιά σένα. Είπε πως είσασταν λίγο σα τη γάτα με το σκύλο, πράγμα κατανοήσιμο.
Εσύ ήσουν πιό μπροστά στο χρόνο, ευέλικτη μ' έναν άλλο τρόπο, είχες πολλά συναισθηματικά χρώματα. Ήσουνα μιά ανεπανάληπτη περίπτωση εύθραυστης και ευαίσθητης ερμηνεύτριας. Δεν είχες μιά, είχες τουλάχιστο τρεις "διαφορετικές" φωνές. Στο "Μαριανθάκι" (1934) του Π. Τούντα, δοκιμάζεις μιά επιθεωρησιακή φωνή που δε τη χρησιμοποίησες ξανά. Σε κάποια παραδοσιακά νησιώτικα, ακούγεται μιά άλλη Ρίτα, χωρίς τα γνωστά σου φωνητικά τσακίσματα. Στο τραγούδι "Μαργαρίτα"(1937) του Σ. Χρυσίνη ακούγεται μιά "άλλη" Ρίτα κι εκεί, φαίνεται καθαρά πως είχες κι άλλες δυνατότητες.
(συνεχίζεται)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου