η φωτογραφία είναι δανεισμένη το CD "Μόρτικα"

Kωστής ή Κώστας Μπέζος ή Ι. Πρίμος ή........

"Ξηγιόμαστε στα κουτουρού,

μέχρι να μπούμε στην ψειρού" ( = φυλακή)

Η "πλάκα" (κάνω πλάκα) είναι καθημερινό ελληνικό φαινόμενο. Είναι ένας σοφός μηχανισμός που έχει κρατήσει ορθό το ελληνικό Γένος... Όλα τα πράγματα όμως, όταν ξεπερνούν κάποια όρια, γίνονται σαχλά. Η συνεχής πλάκα γιά τα πάντα γίνεται στο τέλος μιά ρηχή επιφάνεια, μιά βαρετή ελαφρότητα. 


Τα ρεμπέτικα είχαν πλάκα; Ναι, κάποτε, κάποια, είχαν. Κι αυτοί οι άνθρωποι είχαν ανάγκη ν' αστειευτούν. Στη συντριπτική τους όμως πλειοψηφία ήταν σοβαρά. Όχι βαριά κι ασήκωτα, όπως νομίζουν αυτοί/ές που έχουν ακούσει μερικές ντουζίνες και δε καταλαβαίνουν. Απλώς, ήταν σοβαρά. Ο Τσιτσάνης, ας πούμε, ήταν ένας σοβαρός και μελαγχολικός άνθρωπος, ακόμα και γιατί έβλεπε καθαρά τι συνέβαινε γύρω του. Αν "έπαιζε" κάποιες στιγμές - και τό'κανε - αυτό δε σήμαινε τίποτα ( γιά παράδειγμα, ο στίχος του "ρίχνω το γυαλί στον πάτο, βρίσκω τη δασκάλα κάτω, ζουμ τριαλαρί λαρό, βάρκα γιαλό").

Απ' ότι ξέρω, δεν υπάρχουν τραγούδια που να αντιμετωπίζουν με ελαφριά διάθεση τη φυλακή, να την "υμνούν", στο όνομα της μαγκιάς, του "νά'σαι μέσα". Άλλο τ' ότι θεωρούνταν εύσημο από πολλούς που την είχαν δοκιμάσει. Στην ουσία, όταν δοκίμαζαν το "γλυφιντζούρι", τότε καταλάβαιναν τη "γλύκα"... 
Υπάρχει όμως ένα μοναδικό (;) παράδειγμα τραγουδιού, φτιαγμένο από κάποιον που δε νταλαβεριζόταν με τέτοια και, σαφώς, δεν είχε σχέση με τις φυλακές. Είναι ο Α. Κωστής και το τραγούδι "Η φυλακή είναι σχολείο" " (1931, Orthophonic Αμερικής ORS-613 188 - Α.Κωστής/Δ. Σκόττι - ρεμπέτικο, ζεϊμπέκικος), με τους παρακάτω στίχους:

Στη φυλακή το μεσημέρι, έλα και φέρε ένα μαχαίρι

γιατί ένα μάγκα θα ξηγήσω, μπορεί και να τον καθαρίσω

Στη φυλακή 'ναι τα παιδάκια που παίζουν τα μπαγλαμαδάκια,

έχουν και όμορφους λουλάδες που τους φουμάρουν δερβισάδες

Στη φυλακή νά'ρθεις να μ' έβρεις, κοίταξε να τα καταφέρεις,

φέρε μαζί σου και μαυράκι γιά να φουμάρουμε λιγάκι.

Στη φυλακή όποιος δε πάει θα πεί, δε ξέρει ούτε να φάει.

Η φυλακή είναι σχολείο πού'χει δασκάλους μεγαλείο

H σειρά των τραγουδιών του "Κωστή" είναι πραγματικά ιδιότυπη. Τα τραγούδια είναι απλά, θυμίζουν τα μουρμούρικα, η φωνή του τραγουδιστή μάγκικη. Έφτιαξε τη "Παξιμαδοκλέφτρα" που είναι το αλφαβητάρι των αρχάριων παικτών μπουζουκιού και παραμένει σα "εθνικός ύμνος της όψιμης μαγκιάς". 


(Ακούγομαι σα να ειρωνεύομαι, δε το κάνω όμως. Έχω υπάρξει κι εγώ θύμα διάφορων "νούφαρων", σα το ότι ο Παλιών Πατρών Γερμανός ύψωσε το λάβαρο της επανάστασης...) 


Η ιστορία πάντως με τον Κωστή είναι πατάτα... Ο άνθρωπος ήτανε ένας ικανός μουσικός που, έτσι γιά το κέφι του, έφτιαξε αυτά τα τραγούδια, τα "σούπερ" μάγκικα. Υπήρχαν και κάποιοι άλλοι που δεν είχαν άμεση σχέση με την πιάτσα και, σαν ικανοί παρατηρητές, έφτιαξαν τραγούδια, γράψαν στίχους ρεμπέτικους. Δεν είναι δα και κάτι δύσκολο. Όμως, ο περί ου ο λόγος "Κωστής", έκανε την πλάκα του. Δίνω τρία παραδείγματα τίτλων από άλλα τραγούδια που είναι στ΄όνομά του, για να καταλάβετε.

Βίκι Βίκι (1933), HMV AO-2101 OT-1430, χαβάγιες Κ.Μπέζου και χορωδία/Κ.Μπέζος, ελαφρό φοξ
Μίκι-Μάους (1934), HMV AO-2101 OT-1537
Μικρούλα Μπιμπί (1934), HMV AO-2107 OT-1548-2 - σλόου φοξ


Οι τίτλοι "αριστοκράτης μάγκας" και άλλα χαζοχαρούμενα ψευτοδημοσιογραφικά τερτίπια γιά χάνους, είναι ξυσίματα στην πλάτη, ανούσια και "της πλάκας".

Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί, γιατί τόσοι και τόσοι ικανότατοι συνθέτες του ρεμπέτικου δε "μεταπήδησαν" σε ελαφρές σαχλαμάρες όταν "έσφιξε η μέγγενη", έτσι, τουλάχιστο, γιά να βγαίνει το χαρτζιλίκι, έστω και με ψευδώνυμο; Δε μπορούσαν; Θεωρητικά, μπορούσαν και με το παραπάνω. Δε μπορούσε όμως - βλ. δε γούσταρε - η καρδιά τους. Γιατί διάλεξε ο Β. Παπάζογλου να γίνει παλιατζής; Μπορεί, o πολυσχιδής και πολύχρωμος Σπύρος Περιστέρης να πήγε και σ' άλλα τοπία, αλλά ούτε αυτό λέει τίποτα. Οι άνθρωποι αυτοί ήταν σημαδεμένοι, σοβαροί. Όταν ο Γ. Παπαϊωάννου έκανε τη πλάκα του μπροστά σε κοινό, ήταν γιατί ο Παπαϊωάννου ήταν από τη φύση του χωρατατζής. Δε γελοιοποιούνταν. Ήταν επαγγελματίας και έκανε τη πλάκα του με τους "νερουλούς".


Ακούστε και ένα ακόμα όμορφο τραγούδι του, όπου είναι εμφανής η προσπάθεια να μαγκίσουν στο έπακρο οι στίχοι...

http://elkibra-rebetiko.blogspot.com/2010/01/blog-post_688.html

Τα τραγούδια του Κωστή είναι, πάντως, πολύ καλά και πολύ μερακλίδικα. 'Οτι λάμπει όμως δεν είναι, απαραίτητα, και χρυσός...