Τάνγκο και ρεμπέτικα* - δυό παράλληλοι δρόμοι πνιγμένοι στα δάκρυα...(1)

* Τα στοιχεία αυτού του κεφαλαίου, αυτά που αναφέρονται στο τάγκο είναι παρμένα από το πολύτιμο βιβλίο του Carl-Gunnar Åhlén, Det mesta om tango. Οι μεταφράσεις των στίχων από τα σουηδικά, έγιναν από τον συγγραφέα του παρόντος βιβλίου

(το παρακάτω είναι ανάτυπο από το βιβλίο "Οι κακόμοιροι οι άνδρες...", εκδ. ΕΞΑΝΤΑ, 2001, του Κώστα Λαδόπουλου που μπορείτε να το βρείτε στις διευθύνσεις:
,(http://www.books.gr/ViewShopProduct.aspx?Id=61252)στο βιβλιοπωλείο ΛΕΜΟΝΙ. ( http://www.lemoni.gr/shop/details.asp?ProductID=57248 ,στο http://www.florasfun.gr/index.phpΘα υπάρχει σιγουρα και αλλού.

Ο πολιτισμός των μαύρων, γιά λόγους που ξέρουμε ή φανταζόμαστε, είναι ακόμα ένα άγνωστο κεφάλαιο. Το ταγκό εδραιώθηκε στην Αργεντινή. Η Αργεντινή έχει ελάχιστους μαύρους σε σύγκριση με την γειτονική Ουρουγουάη ή τη Βραζιλία, κι όμως το ταγκό της Νότιας Αμερικής δημιουργήθηκε με τη συμμετοχή των μαύρων. Αν δούμε στο χάρτη το κάτω μέρος της Νότιας Αμερικής και το φανταστούμε σαν ένα πρόσωπο που κοιτάζει ανατολικά, η "μύτη" αυτού του προσώπου ανήκει στην Ουρουγουάη. Πάνω στη "μύτη" ακουμπάει η Βραζιλία το νότιο άκρο της και, στο σημείο ενός "υποτιθέμενου μουστακιού", περνάει και ρίχνει τα νερά του στον Ατλαντικό Ωκεανό ο ποταμός Ρίο ντε λα Πλάτα.

Εκεί, στις δυό όχθες του ποταμού, τοποθετείται η γέννηση του ταγκό. Οι δυό χώρες, Αργεντινή και Ουρουγουάη, είναι δεμένες μεταξύ τους με πολιτιστικούς και ιστορικούς δεσμούς. Το Μπουένος Άϊρες όμως, μιά πρωτεύουσα με πληθυσμό πιά όσο περίπου και η Ελλάδα, είναι ο γίγας στη μιά μεριά του ποταμού, ενώ το Μοντεβιδέο (1,5 εκ. κάτοικοι) στην άλλη όχθη, ένα είδος "φτωχού συγγενή" και επόμενο ήταν να έλκει πολλούς φτωχούς Ουρουγουανούς. Αντίστοιχα, και τηρουμένων των αναλογιών με την Αθήνα στις αρχές του 1800, το Μπουένος Άϊρες ήταν μιά φτωχή, ελώδης περιοχή με κακό κλίμα. Η καθεστηκυία τάξη έμενε στην πόλη Τουκουμάν στα ΒΔ, στη Μεντόσα και στη Κόρδοβα. "Οι διαφορές ανάμεσα στις ισπανόφωνες χώρες Αργεντινή και Ουρουγουάη από τη μιά και Βραζιλία από την άλλη είναι μεγαλύτερες απ΄ότι ανάμεσα στη Γερμανία και στη Γαλλία"!

Γιά να πάρουμε μιά μικρή ιδέα της τύχης του μαύρου πληθυσμού και του πως "πέρασαν" τις πολιτιστικές τους επιρροές, μπορούμε να πούμε τα εξής: περίπου στα 1770 η πόλη Τουκουμάν είχε περίπου 45% μαύρο πληθυσμό. Στα 1810 σταματάει το καθεστώς της δουλείας στην Αργεντινή και οι μαύροι ρίχνονται ομαδικά σε καθεστώς ανεργίας. Οι φυτείες δεν είναι πλούσιες, οι Ινδιάνοι παίρνουν τις δουλειές με φτηνότερο μεροκάματο και η Εκκλησία αδιαφορεί. Οι επιλογές τους είναι πολύ λίγες και μιά απ΄αυτές ήταν η μουσική Οι περισσότεροι όμως βρίσκονται μπλεγμένοι σε μιά δεκαετή εκστρατεία, υπό την αρχηγία του στρατηγού Σαν Μαρτίν, που αποσκοπεί να βοηθήσει τη Χιλή και στη συνέχεια το Περού στον αγώνα του εναντίον των Ισπανών.

Οι μαύροι αποδεκατίζονται στον πόλεμο κι οι οικογένειές τους αποδεκατίζονται από την πείνα. Ο αριθμός τους μειώνεται δραματικά. Οι επιμιξίες με τους λευκούς θαμπώνουν ακόμα περισσότερο την παρουσία τους και την εθνική και πολιτιστική προσφορά τους. Ας μην ξεχνάμε ακόμα ότι η Νέα Ορλεάνη, γεννέτειρα της τζαζ, ανήκε στην ίδια γιγαντιαία αυτοκρατορία που απλώνονταν από τη Φλόριντα στον Βορρά έως τον Ρίο ντε λα Πλάτα στο Νότο.Η Νέα Ορλεάνη επηρεάστκε από τη γαλλική παράδοση, μιά και ανήκε στη Γαλλία την περίοδο 1718-1764, αλλά και από την ισπανική, μιά και ανήκε στην Ισπανία ως το 1800, ώσπου τρία χρόνια αργότερα την πούλησε ο Ναπολέων στις ΗΠΑ. Από κει και πέρα στην Αργεντινή συμβαίνουν τα γνωστά.

Οι λευκοί αποικιοκράτες αλληθωρίζουν προς τον Νέο Κόσμο και την Ευρώπη γιά να διώξουν μέσα τους τις παλιές μνήμες και να τονίσουν την ανωτερότητά τους απέναντι στους σκλάβους. Ταυτόχρονα, η μαύρη επιρροή στους στους μουσικούς ρυθμούς ζει, πάει κι έρχεται πάνω απ΄τον Ατλαντικό, το μίγμα γίνεται σταθερό, και αυτό που παλιότερα ανήκε στο περιθώριο αρχίζει να διαχέεται και ν΄ανεβαίνει τα σκαλοπάτια της κοινωνικής σκάλας (βλ. αντίστοιχα το χασάπικο του 1936, του Γ. Εϊτζιρίδη, άλλως Γιοβάν Τσαούς:

Παραπονιούνται οι μάγκες μας

κι αριστοκράτες όλοι,

που δε τους φέρνουνε να πιούν

μαυράκι από την Πόλη...

(συνεχίζεται)