Γιατί το σινάφι αγάπαγε περισσότερο τη Ρόζα...

Οι Έλληνες είναι ένας κεφάτος λαός, παρόλ' αυτά που πέρασε. Ένα μόνο μέρος των περιπετειών θά΄φτανε γιά να πετάξει στο καναβάτσο και μιά αρκούδα, αλλά τ' αυτιά των Ελλήνων δεν ιδρώνουν. Έξω καρδιά...

Οι χαιρετισμοί των μουσικών, συνθετών, τραγουδιστών/τριών και παρισταμένων στις φωνοληψίες των ρεμπέτικων, δίνουν κάποια σήματα γιά να εικάσει κανείς καταστάσεις. Οι χαιρετισμοί αμολιόνταν κυρίως γιά να φτιάξουν ατμόσφαιρα στους ακροατές/τριες των δίσκων, ν' ανεβάσουν τις πωλήσεις. Ήταν όμως κι ένας καλοδεχούμενος τρόπος γιά να δείξουν την εκτίμηση που τρέφαν αναμεταξύ τους. Ακόμα πιό γλυκά ήταν όταν αμολιόνταν απ' τον τραγουδιστή/τρια στον εαυτό του/της.

Αυτές οι δυό μεγάλες τραγουδίστριες, η Ρόζα Εσκενάζι και η Ρίτα Αμπατζή φαίνονται να ήταν τελείως διαφορετικές σαν άνθρωποι.
Η Ρόζα είχε μιά φωνή στέρεα που την έκανε ότι ήθελε. Ήταν μιά τραγουδίστρια "με τα ούλα της", όπως λέγαν. Η φωνή της "έσπαζε"(ράγιζε) σπάνια και ανέβαινε σε πολύ ψηλούς τόνους Ακούγοντας προσεκτικά τα τραγούδια της μπορεί κανείς να προσέξει κι άλλες λεπτομέρειες. Η Ρόζα ήταν σκερτσόζα, τσαχπίνα, πολύ Ανατολίτισσα, ήξερε καλά τη δουλιά (με ιώτα) της, άρεζε στο σινάφι Δίναν, σχεδόν πάντα σ' αυτήν τα τραγούδια που είχαν πιό "πιπεράτο", πιό ερωτικό(με την έννοια του αισθησιασμού) στιχουργικό περιεχόμενο. Φαίνεται ότι οι συνθέτες κι οι μουσικοί "την έβρισκαν", όπως λέμε σήμερα, μαζί της. Οι χαιρετισμοί που της πετάνε είναι παθιάρικοι, παιχνιδιάρικοι.

Λέει η Ελένη Σέμση, κόρη του Δ.Σέμση(Σαλονικιού), στο βιβλίο του Ηλία Βολιότη Καπετανάκη "Μάγκες αλήστου εποχής" (εκδ. Μετρονόμος, Αθήνα 2005, σελ. 164):

"... Από τις γυναίκες (σ.σ.τραγουδίστριες) μάλλον έλεγε ότι προτιμούσε την Ρόζα Εσκενάζυ, η μάνα μου την ζήλευε κιόλας μέχρι τα γεράματα. Πολύ τσαχπίνα, αν και ήταν μεγαλούτσικη τότε. Δουλέψανε και με την Ρίτα Αμπατζή, αλλά θαρρώ πως την θεωρούσε δεύτερη, μετά την Ρόζα".

Αν Δήμητρα Κανούλα, σύζυγος του Δημ. Σέμση και πολύ μικρότερή του στην ηλικία, ζήλευε τη Ρόζα, προφανώς υποννοείται ότι αισθανόταν απειλή από τη συνεργασία τους.

Η Ρόζα ήταν μιά στέρεα τραγουδίστρια, όπως είπαμε. Η Ρίτα Αμπατζή δίνει μιά άλλη εικόνα. 'Ηταν, κυρίως, ερμηνεύτρια και, μέσα στα πλαίσια, "απρόβλεπτη". Eίχε μιάν άλλη εξυπνάδα, αισθανόταν, ίσως με το δικό της τρόπο, απειλημένη από τη μεγάλη ανταγωνίστριά της. Οι χαιρετισμοί της ήταν πιό συγκρατημένοι, αλλά πιό φιλικοί, πιό ζεστοί, πιό τρυφεροί, αν συγκριθούν με της Ρόζας. Έχω όμως την εντύπωση ότι δεν έβγαζε αυτό τον ερωτισμό που γούσταρε το σινάφι. Δε φαίνεται να ήταν ο τύπος της διασκεδάστριας, όπως ήταν η Ρόζα. Η πιθανή θητεία της στα καφέ -αμάν και σε άλλα μαγαζιά μας είναι άγνωστη. Η Αγγελίτσα Παπάζογλου λέει πως η Ρίτα δεν τραγουδούσε πριν έρθει στην Ελλάδα το '22. Στα μετέπειτα μαγαζιά εμφανίστηκε ελάχιστα ή ευκαιριακά. Δεν ήθελε; Δε την αφήναν; Η ίδια μόνο τό'ξερε. 'Ηταν βέβαια στα πάλκα των πανηγυριών της επαρχίας, καθισμένη, αλλά αυτό είναι κάτι άλλο.

Η Ρίτα είχε εύθραυστη φωνή (βλ. Δυό επιστολές στη Ρίτα Αμπατζή (1η), 8-3/08). Τραγούδησε όλων των ειδών τα τραγούδια, αλλά δεν έβγαζε το σκέρτσο της Ρίτας και δεν είπε ούτε ένα με αισθησιακά υπονοούμενα. Οι χαιρετισμοί που της έδιναν ήταν συγκρατημένοι, χαιρετισμοί θαυμασμού αλλά, ως εκεί... Φαίνεται πως υπέβαλλε ένα σεβασμό.

Υπάρχει μιά περιρρέουσα άποψη ότι ήταν "μάγκισσα". Έχω πολλούς ενδοιασμούς γι αυτό. Νομίζω πως ήταν μιά γυναίκα έξυπνη, μιά μεγάλη ερμηνεύτρια που πέρασε από τις παρυφές του ρεμπέτικου, κρατώντας κάποια στεγανά. Αποσύρθηκε ήσυχα, όταν κατάλαβε πως η φωνή της την πρόδωσε...