Έχουμε λοιπόν ένα παραδοσιακό τραγούδι (το τραγούδι μπορείτε να το ακούσετε παρακάτω) που έχει τους παρακάτω στίχους:
Απόψε με παντρεύουνε (1936)
παραδοσιακό
τρ.Ρίτα Αμπατζή
HMV, AO-2309
HMV, AO-2309
Απόψε με παντρεύουνε
κι έλα να σε φιλήσω.
Δυό λόγια, φως μου, να σου πω,
να σ΄αποχαιρετήσω.
Έλα, να κλάψουμε μαζύ
τη μοίρα την κακιά μας
που μας χωρίζει ζωντανούς,
δίχως το θέλημά μας
Να παντρευτώ δεν ήθελα
και πάντα τους αρνιόμουν,
την άρρωστη τους έκανα
και τους παραπονιόμουν
Η μάνα μου η άπονη,
ένα πρωί στη βρύση,
γιά μένα λόγο έδωσε,
χωρίς να με ρωτήσει.
Αχ, κακούργα μάνα!
Τα βράδυα τώρα κάθομαι
αντάμα με τον πόνο
και σένα συλλογίζομαι
και κρυφομαραζώνω
Γειά σου, Ρίτα!
Γειά σου, Αποστόλη μου!
Είναι ένα τραγούδι παρηγοριάς, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού που ονομάζουμε χαρμολύπη (χαρά και λύπη, ταυτόχρονα).
Οι στίχοι μιλάνε γιά μιά πράξη καταναγκασμού. Ένα κορίτσι αναγκάζεται να παντρευτεί κάποιον που δε τον θέλει, που δε τον αγαπάει, γιατί έχει δοσμένη αλλού την καρδιά της.
Λογικά, θά΄πρεπε η μουσική να είναι μελαγχολική, λυπητερή, όμως συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Η ατμόσφαιρα που διαπερνάει το τραγούδι είναι απ΄τις πιό κεφάτες και χαρούμενες της δισκογραφίας του ΄30. Το κλαρίνο λαλάει μ΄εκείνο το δαιμονικό τρόπο που τα κλαρίνα λαλούσαν εκείνη την εποχή (εποχές φτώχειας και δυσκολιών, γιά όσους/ες αυτό λέει κάτι), το βιολί ακολουθεί κατά βήμα, χαρούμενο κι αυτό, και το τραγούδι μοιάζει φωτισμένο από δυνατό ήλιο.
Επειδή θέλει να παρηγορήσει, ακριβώς γι αυτό είναι τόσο χαρούμενο.
Μα, ακούνε οι άνθρωποι συνειδητά και προσεκτικά τους στίχους ενός τραγουδιού, ή μόνο τα πρώτα λόγια του; Εξαρτάται κάτω από ποιές συνθήκες το ακούνε. Αυτό το συγκεκριμένο δεν είναι απ΄αυτά που τ΄ακούει κανείς στο δωματιάκι του και τ΄απολαμβάνει. Είναι τραγούδι ανοιχτού χώρου, τραγούδι γλεντιού.
Οι άνθρωποι, κυρίως της επαρχίας, όταν βρίσκονται σε γλέντια και πανηγύρια γιά να ξεσκάσουν, δεν ακούν συνειδητά, δε σκέφτονται τι σημαίνουν οι στίχοι των τραγουδιών, δεν είν΄αυτό που τους νοιάζει. Ο ρυθμός του τραγουδιού τους τραβάει μέσα στο χορό και στη δίνη του γλεντιού, τους στροβιλίζει και, "έξω καρδιά"!
Όμως, ο νους έχει τις δικές του λειτουργίες. Τα λόγια του τραγουδιού και το βαθύτερο νόημά τους μπαίνουν μέσα μας και προκαλούν διεργασίες.
Αργότερα, το βράδυ στο κρεβάτι μεθυσμένοι/ες, πριν μας πάρει ο Μορφέας στη αγκαλιά του, ή την άλλη μέρα, οι στίχοι να εγγράφονται πάνω στον καθρέφτη του νου. Κι εκεί, στον καθρέφτη, μπορούμε να δούμε τον εαυτό μας και να σκεφτούμε αν εμείς παντρευτήκαμε αυτόν/ήν που πραγματικά θέλαμε.
Βλέπουμε κι άλλες οπτασίες σκιερές, φίλων και γνωστών, τις δικές τους επιλογές.
Αν κρίνουμε, έστω και τώρα, ξεμέθυστοι/ες και ακούγοντας αυτό το τραγούδι, ότι δεν κάναμε σωστές επιλογές, τότε μπορείτε να καταλάβετε τι εννοούσα με "παράλληλες γραμμές ανάμεσα σ΄ένα τραγούδι του ΄30 και τη σημερινή μας ζωή"...
(συνεχίζεται)
Και έχεις δίκιο αγαπητέ μου Κώστα. Αυτή η χαρμολύπη, γλυκόπικρη (αντιθετική), είναι που δένει όλες εκείνες τις μουσικές τούτου εδώ του κόσμου. Είναι το πάθος και ο πόνος, σα τω Τσιγγάνων της Ρουμανίας, ή των ξεριζωμένων Μαύρων των Νότιων Βαμβακοφυτιών μέχρι τα παράλια του Αιγαίου, ανατολικά, και πιο Ανατολικά. Είναι αυτή η αντίθεση που γλυκαίνει την ζωή και της δίνει νόημα. Ο πόνος φέρνει την χαρά... ...ελπίδα, έτσι ήταν πάντα.
ΑπάντησηΔιαγραφήο εκ της Ιόλης
Ρωμανός (culpanova)