Το παρακάτω αποτελεί εισαγωγή στην παρουσίαση ενός σημαντικού βιβλίου με τίτλο "Single out" (Οι "ξεχωριστές") - Virginia Nicholson "Singled out - HOW TWO MILLION WOMEN SURVIVED WITHOUT MEN AFTER THE FIRST WORLD WAR" - VIKING .
"The cruel thing was that the ‘surplus women’ were mocked and reviled, especially in the press. Those who held on to their wartime jobs were ‘limpets’, ‘blood-suckers’. The terminology was ruthless. As the women lost their youthfulness they became ‘on the shelf’, ‘old maids’, ‘sex-starved spinsters’ or, if they had brains and showed it, ‘blue-stockings’. Most men did not like clever or emancipated women..."
Το γεγονός ότι η έρευνα γιά το Μικρασιάτικο και ρεμπέτικο είναι σκυμένη στα όρια της Ελλάδας (άντε και της Μικράς Ασίας), είναι τραγικό. Ο μόνος που ανοίχτηκε σε συγκρίσεις και παραλληλισμούς με άλλες παραδόσεις ήταν ο Στάθης Δαμιανάκος (ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟΥ, εκδ. ΕΡΜΕΙΑΣ, Αθήνα 1976). Ακόμα και γι΄αυτή του την κίνηση, τον κατακεραύνωσαν. Δε παίρνω το μέρος του Δαμιανάκου, έκανε όμως μιά σοβαρή δουλιά (με ιώτα). Ο Ηλίας Πετρόπουλος είναι ένας απ΄αυτούς που αντιδρούσε ψηλομύτικα σε κάθε παραλληλισμό. Με αυτό τον ομφαλοσκοπισμό όμως και την παιδιάστικη και τυφλή ερμητικότητα δε βγαίνει άκρη. Επιτείνουμε απλώς την, έτσι κι αλλιώς, συνεχιζόμενη απομόνωσή μας.
Ακολουθεί ένα κείμενο που αγγίζει ένα πολύ σοβαρό θέμα. Φαίνεται να αφορά το παρελθόν αλλά ας μη ξεγελιόμαστε. Το πρόβλημα που θίγει υφίσταται σε εμπόλεμες χώρες αυτή τη στιγμή και μπορεί να ξανασυμβεί και στα δικά μας χωράφια... Πρόκειται γιά την υπερπληθώρα γυναικών στην Αγγλία μετά τον 1ο Παγκόσμιο πόλεμο. Μερικά χρόνια αργότερα, είχαμε το ίδιο φαινόμενο στην Ελλάδα, με όλες τις ανύπαντρες και χήρες γυναίκες που ήρθαν σα πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία (βλ. αναρτήσεις στο Thorax and mind - 2008-04-02 και στο http://www.elkibra-rebetiko2.blogspot.com/ , δύο αναρτήσεις γιά το θέμα).
Πριν μπούμε στο κείμενο, να επισημάνω μιά λεπτομέρεια που αφορά τους στίχους των τραγουδιών. Ενώ υπήρχε έντονη λειψανδρία στην Ελλάδα της δεκαετίας του ΄30, υπάρχουν δύο τάσεις στους στίχους των τραγουδιών της εποχής. Απ΄τη μιά φαίνεται το μπέρδεμα και η χαρά των αρσενικών που έχουν μεγάλες δυνατότητες επιλογών και γκομενίζουν ασταμάτητα. Απ΄την άλλη υπάρχουν πολλά τραγούδια όπου εμφανίζονται γυναίκες (αυτές που τις ονομάζουν "ελεύθερες ρεμπέτισσες του ΄30) που νταλαβερίζονται με δυό, με τρεις και με 10, περνώντας απ΄τον ένα στον άλλον, επιλέγοντας και αυτές αυτόν που τους βολεύει, κύρια από την πλευρά της οικονομικής επιφάνειας.
Είναι σαφές ότι η πρώτη κατηγορία αντανακλά την πραγματικότητα. Η δεύτερη είναι το κερασάκι της τούρτας, αφορά περιωρισμένο αριθμό γυναικών και, όσο κι αν υποδηλώνει μιά ελευθεριότητα στα ήθη (που όντως υπήρξε, λόγω απελπισίας - και όχι μόνο), ήταν θέμα "μόδας" γιά να πουληθούν δίσκοι.
Θά΄ταν πολύ σημαντικό να είχαμε ένα αντίστοιχο βιβλίο γιά τα ελληνικά δεδομένα. Γιά τις τότε νέες προσφυγοπούλες, τις νέες Ελλαδίτισσες, τις χήρες γυναίκες του ΄30. Αν κατάφερνε κάποιος/α να πείσει τις εναπομείνασες εν ζωή να μιλήσουν ανοιχτά γιά τον εαυτό τους, ανώνυμα. Το κείμενο του βιβλίου πάντως φωτίζει, έμμεσα, εφόσον κάνουμε προσεκτικούς παραλληλισμούς, την αντίστοιχη ελληνική ιστορική περίοδο, γιά την καλύτερη κατανόηση του Μικρασιάτικου και πειραιώτικου ρεμπέτικου στα τραγούδια που εστιάζουν στις δυό λέξεις-κλειδιά, "μικρούλα" και "χήρα".
Μπορεί τα προβλήματα αυτών των γυναικών να "λύνονταν" με πιό εύκολο τρόπο στην Ελλάδα με το μεσογειακό κλίμα. Η Ελλάδα μπορεί να ήταν ανέκαθεν μιά αυστηρή, παραδοσιακή, "θρησκευόμενη", κουτσομπολίστικη και συντηρητική χώρα αλλά, στο θέμα του έρωτα και του σεξ ήταν, ανέκαθεν, τολμηρή (στα σκοτάδι). Οι γυναίκες δεν κάθονταν με σταυρωμένα τα χέρια, ήξεραν τους τρόπους. Οι άντρες, από την άλλη, ήταν πάντα "πρόθυμοι". Η ειδοποιός διαφορά, γιά να είμαστε σοβαροί, δεν ήταν (και δεν είναι) οι ευκαιριακές σεξουαλικές σχέσεις, από τη μεριά των απανταχού γυναικών. Οι γυναίκες θέλουν σιγουριά, σταθερότητα, τρυφεράδα. Άλλο αν κάποιες στιγμές της ζωής τους, στα νιάτα τους ή αργότερα, αφήνονται στο "παιχνίδι". Και αυτό αφορά όλες τις γυναίκες. Από την "ελευθεριάζουσα" Σουηδία, μέχρι το τελευταίο ελληνικό χωριουδάκι. Αν σήμερα η μοναχική ζωή έχει γίνει μιά πραγματικότητα, επειδή οι αντικειμενικές συνθήκες σπρώχνουν προς τα κει, αυτό δε συνεπάγεται ευτυχία, ολοκλήρωση, ψυχική αρμονία. Απλώς, αναγκαζόμαστε να το ντύσουμε με ιδεολογικά ερίσματα...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου